PHÚ MỸ TRONG MẮT CÁC THỦ TƯỚNG
ĐÈN XANH ĐÃ BẬT CHO MỘT “TƯƠNG LAI RẤT TƯƠI SÁNG” ?!
Trí Dũng, 24/12/2021
Sáng 18/12/2021, thủ tướng Phạm Minh Chính đã đến dự Lễ kỷ niệm 30 năm thành lập tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (BR-VT), trao Huân chương Độc lập hạng Nhất, trong bài phát biểu đã nhấn mạnh “tương lai và tiền đồ phát triển của Bà Rịa-Vũng Tàu rất tươi sáng”. Buổi chiều, thủ tướng có buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh về các vấn đề kinh tế – xã hội. Các chuyến viếng thăm và làm việc từ trước tới nay đến BR-VT cho thấy tỉnh này, cách riêng là cụm cảng Cái Mép – Thị Vải (CM-TV), ngày càng dành được sự quan tâm từ người đứng đầu chính phủ.
Trước tiên phải kể đến chuyến thăm và làm việc với tỉnh vào ngày 21/07/2017, hôm ấy thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có đề cập đến “3 tồn tại về giao thông vận tải sau cảng, dịch vụ logistics, công tác quản lý nhà nước về cảng” và chỉ đạo “giải quyết rốt ráo những vấn đề đặt ra để đạt hiệu quả cao hơn.”[1]. Quay lại BR-VT trong ngày 24/02/2018, thủ tướng dự lễ khởi công tổ hợp hóa dầu Long Sơn. Đến sáng 30/05/2020, thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đi thị sát khu vực cảng CM-TV, dự án cầu Phước An (thuộc thị xã Phú Mỹ, BR-VT), rồi chủ trì Hội nghị làm việc với các tỉnh, thành phố Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Trở lại vào ngày 20/03/2021, sau khi kiểm tra cụm cảng nước sâu CM-TV, thủ
tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc làm việc với lãnh đạo tỉnh BR-VT và được ghi lại trong Thông báo 61/TB-VPCP với 8 nhiệm vụ trọng tâm (xin xem hình dưới), đứng đầu là “1. Giao Bộ Giao thông vận tải, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh BR-VT và các cơ quan liên quan, theo chức năng, nhiệm vụ được giao tập trung cao độ, phát triển nhanh, đồng bộ, thúc đẩy khả năng cạnh tranh để phát triển hệ thống cảng biển và hạ tầng Logistics tại BR-VT, đặc biệt Cảng CM-TV ngang tầm khu vực vào năm 2030, tương đương công suất với Singapore và trở thành một đầu mối cảng biển quan trọng của khu vực và quốc tế vào năm 2045”[2].
Tiếp nối người tiền nhiệm, thủ tướng Phạm Minh Chính cũng ưu ái đến thăm và làm việc với tỉnh BR-VT vào hai ngày 17-18/12/2021 vừa qua. Tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh, thủ tướng nêu rõ một số trọng tâm phát triển, mà trước hết là lĩnh vực logistics (trong các cuộc làm việc gần đây giữa thủ tướng và các đối tác quốc tế, rất nhiều đối tác hết sức quan tâm tới việc lĩnh vực này, cụ thể là khu vực CM-TV, muốn đưa BR-VT thành trung tâm logistics lớn của khu vực và thế giới). Để được như vậy, “phải phát triển hạ tầng kết nối vùng, kết nối các trục giao thông lớn của quốc gia và quốc tế.” [3] Nếu như trước đây, các ưu đãi cho CM-TV còn khá hạn chế và dè dặt (ví dụ như Công văn 4364/TCHQ-GSQL trả lời về cơ chế đặc thù của cụm cảng CM-TV[4]), thì nay với tầm nhìn quyết liệt của người đứng đầu chính phủ, có lẽ CM-TV và Phú Mỹ sẽ bước sang một trang sử mới với những bước phát triển thần tốc. Cơ sở của những bước phát triển đó chính là các kiến nghị được tỉnh đề xuất ngày hôm đó. Xin được giải thích qua các kiến 8 trong số 11 kiến nghị vì liên quan trực tiếp đến Phú Mỹ mà nếu được thực hiện tốt đẹp, Phú Mỹ sẽ có thể hóa rồng thành một thành phố công nghiệp – cảng biển phát triển của khu vực.
1. Thúc đẩy dự án Trung tâm Logistics Cái Mép Hạ
Trung tâm Logistics Cái Mép Hạ có tổng diện tích 1.763 ha, tổng mức đầu tư khoảng 19.200 tỷ đồng, là trung tâm logistics hạng I có chức năng chính là trung tâm trung chuyển hàng hóa hàng đầu Việt Nam, tầm cỡ khu vực và thế giới (quy hoạch các trung tâm logistics VN tất cả đều dưới 70 ha trừ tại TP.HCM có trung tâm giai đoạn hai sẽ lên trên 100 ha), vì thế đã dành được nhiều quan tâm đặc biệt của lãnh đạo từ trung ương cho đến địa phương, thu hút ước muốn đầu tư của các tập đoàn trong nước (Geleximco, ITC, IMG Innovations, Sun Group, Hateco …) và cả của Châu Âu (Besix, IPEI – Bỉ, Boskalis – Hà Lan). Thủ tướng đã yêu cầu tỉnh UBND tỉnh khẩn trương hoàn thiện hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư dự án Trung tâm Logistics Cái Mép Hạ để báo cáo Thủ tướng Chính phủ giao Hội đồng thẩm định Nhà nước tổ chức thẩm định, để sớm xem xét, trình cấp có thẩm quyền quyết định. Do phải thu hồi 936 ha đất rừng phòng hộ nên dự án thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc Hội, sẽ cố gắng trình trong kỳ họp tháng 6/2022, khi đó chắc chắn sẽ tạo được tiếng vang và nhận được sự quan tâm rộng rãi hơn nữa.
2. Thí điểm cơ chế cảng mở tại cụm cảng container khu vực Cái Mép
Hiện nay, mỗi cảng là một cửa khẩu nên để chuyển hàng từ cảng này sang cảng khác thì khách hàng, hãng tàu cần phải hoàn thiện các thủ tục hải quan. Cơ chế cảng mở sẽ giúp liên kết khai thác và luân chuyển hàng hóa giữa các bến cảng, nhằm tối ưu hóa công suất khai thác và tận dụng tối đa cầu bến của nhau, giải quyết được các hạn chế về cầu bến như hiện nay, đồng thời khai thác tối đa tải trọng của phương tiện, giảm chi phí logistic cho hàng hóa xuất nhập khẩu thông qua khu vực. Dự kiến chi phí vận chuyển xà lan sẽ giảm khoảng 10-15%, mỗi năm sẽ tiết kiệm được khoảng 15 triệu USD. Ước tính nếu hai cảng liền kề (ví dụ như CMIT và TCTT) liên kết có thể khai thác thêm bến thứ ba ở giữa và tăng thêm 50% công suất của hai cảng khoảng 1,2 triệu TEU mỗi năm, tăng doanh thu khoảng 20 triệu USD. Cơ chế cảng mở vì thế là hết sức cần thiết và sẽ giúp cho cụm cảng CM-TV tăng sức hấp dẫn và năng suất của các cảng[5]. Trong buổi làm việc 18/12, thủ tướng đã giao Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) chủ trì, phối hợp Bộ Tài chính, Bộ Kế Hoạch – Đầu Tư chủ trì cùng với tỉnh thực hiện, cố gắng trình Quốc hội xin cơ chế cảng mở cho CM-TV trong kỳ họp tháng 6/2022.
3. Thành lập Chi cục Kiểm định Hải quan tại khu vực cảng CM-TV
Hiện nay các chủ hàng khi làm thủ tục hải quan qua cảng CM-TV thì phải đưa mẫu hàng về TP.HCM để kiểm dịch, khiến doanh nghiệp phải chờ thêm khoảng 7 – 10 ngày, hàng phải lưu lại cảng nên tốn thêm chi phí lưu kho từ 100 USD/container/ngày (tùy mặt hàng). Đây chính là nguyên nhân khiến các doanh nghiệp “ngại” làm hàng tại cảng CM-TV mà chuyển về làm tại cảng Cát Lái. Việc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đang xúc tiến thành lập Trung tâm kiểm tra chuyên ngành tập trung tại cảng CM – TV sẽ giúp rút ngắn thời gian thông quan chỉ còn 3-4 ngày, từ đó giúp giảm chi phí logistics, tăng sức cạnh tranh của cụm cảng CM – TV và thu hút mạnh mẽ hàng hóa về đây. Tỉnh đã dự kiến vị trí xây trung tâm là lô đất nằm tiếp giáp khu công nghiệp (KCN) Phú Mỹ III và đường 991B, diện tích 14 ha và đang xin thành lập Chi cục Kiểm định Hải quan tại khu vực CM-TV. Về việc này, thủ tướng đồng tình với đề xuất của tỉnh, yêu cầu tỉnh triển khai quyết liệt thực hiện việc xây dựng trụ sở, Bộ Tài chính sẽ điều phối nguồn nhân lực, trong quý I/2022 hoàn thành mọi việc. Về phía mình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết sẽ sắp xếp bộ máy để sớm triển khai thành lập Chi cục Kiểm định Hải quan tại khu vực cảng CM-TV.
4. Triển khai nhanh dự án Đường cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu
Đường cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu (BH-VT) đã được thủ tướng ký quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư vào ngày 23/9/2021 tại Quyết định 1602/QĐ-TTg. Cao tốc có chiều dài 53,7 km, tổng vốn đầu tư 19.616 tỷ, dự kiến thời gian thi công là 24 tháng. Dự án có ý nghĩa rất lớn vì góp phần nâng cao khả năng kết nối, rút ngắn thời gian vận chuyển giữa tỉnh Đồng Nai và BR-VT với mạng lưới giao thông trong khu vực và hệ thống đường giao thông quốc gia, kết nối sân bay Long Thành và cảng Cái Mép, giảm ùn tắc cho Quốc lộ 51… vì thế từ lâu đã là một ưu tiên hàng đầu của tỉnh, có ảnh hưởng quan trọng đến kinh tế và du lịch của BR-VT. Tiến độ thực hiện dự kiến: thời gian chuẩn bị trong năm 2021 – 2022, lựa chọn nhà đầu tư 2022 – 2023, giải phóng mặt bằng, tái định cư 2022 – 2024, thi công xây dựng công trình 2024 – 2026. Nhất trí với kiến nghị “triển khai nhanh”, trong buổi làm việc hôm 18/12, thủ tướng đã giao Bộ GTVT chủ trì, điều phối triển khai thực hiện theo kế hoạch.
5. Chuẩn bị đầu tư đường Vành đai 4
Dự án quy hoạch đường vành đai 4 đã được thủ tướng ký Quyết định 1698/QĐ-TTg phê duyệt vào ngày 28-9-2011, và qua công văn 1263/TTg-CN ngày 28/9/2021 đồng ý với đề nghị của Bộ GTVT về việc giao các địa phương làm cơ quan có thẩm quyền triển khai phần dự án thuộc địa giới hành chính của mình. Đường Vành đai 4 khu vực TP.HCM có tổng chiều dài khoảng 200 km, đoạn thuộc tỉnh BR-VT dài khoảng 18,3 km, tổng mức đầu tư dự kiến 6.625, sẽ nối với đường Hội Bài – Châu Pha và 991B đi vào cụm cảng CM-TV. Đây là tuyến giao thông quan trọng giúp kết nối cảng CM-TV với toàn bộ các địa phương trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và kết nối với các tỉnh Nam Tây Nguyên và Campuchia. Theo tiến độ triển khai dự án 14 bước trong vòng 66 tháng (07/2021 – 12/2026), tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu sẽ thực hiện 9 bước trong 24 tháng, bước đền bù và giải phóng mặt bằng tiến hành trong 12 tháng từ 01/2023 đến khi khởi công công trình 01/2024. Thủ tướng đề nghị trong tháng 1/2022, Bộ GTVT và các tỉnh sẽ cùng ngồi lại để bàn, đưa ra lộ trình, cách làm, huy động nguồn lực để đầu tư. Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cũng cho biết trong những ngày tới sẽ có các cuộc làm việc rất cụ thể với các địa phương để thúc đẩy triển khai các dự án vành đai 3 và 4 của TP Hồ Chí Minh… Mặc dù đường Vành đai 3 TP.HCM vẫn chưa hoàn thành, nhưng với chiều dài chỉ 18,3 km và quyết tâm của tỉnh, đoạn đường Vành đai 4 qua tỉnh có lẽ sẽ sớm được khởi công.
6. Chuẩn bị đầu tư dự án Đường sắt Biên Hòa – Vũng Tàu
Ngày 23/11/2021, Cục Đường sắt VN trình Bộ GTVT đề nghị kêu gọi đầu tư nước ngoài vào hai dự án kết nối cảng Lạch Huyện (Hải Phòng) và CM-TV (Vũng Tàu). Dự án Đường sắt BH-VT dài 84 km từ ga Trảng Bom đến ga Vũng Tàu, khổ 1.435 mm, đi song song Quốc lộ 51, vốn đầu tư dự kiến khoảng 56.800 tỷ đồng. Trước đó, ngày 22/9/2021, tập đoàn Quantum (Mỹ) gặp gỡ chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và bày tỏ mong muốn được đầu tư lớn vào mảng logistics tại Vũng Tàu và xây dựng tuyến đường sắt từ Vũng Tàu kết nối Đồng Nai, Bình Dương, TP.HCM. Đến ngày 06/12, UBND tỉnh Đồng Nai đề xuất thủ tướng xem xét, chấp thuận chủ trương giao UBND tỉnh này là cơ quan nhà nước có thẩm quyền triển khai thực hiện 2 dự án đường sắt nhẹ Thủ Thiêm – Long Thành và BH-VT vốn thuộc danh mục quốc gia kêu gọi đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021-2025. Dự án đường sắt BH-VT giai đoạn 1 có chiều dài 65 km (điểm đầu tại ga Trảng Bom – Đồng Nai, điểm cuối tại cảng biển quốc tế CM-TV) tổng mức đầu tư khoảng 50.822 tỉ đồng bằng hình thức PPP. Đường sắt kết nối cảng biển vốn là điều rất bình thường và cần thiết để “giải cứu cảng CM-TV” [6], vì thế trong buổi làm việc thủ tướng đã đồng ý với đề xuất của tỉnh BR-VT là triển khai công tác chuẩn bị đầu tư tuyến đường sắt trong giai đoạn 2020-2025 và sẽ thực hiện đầu tư giai đoạn 2025-2030. Thủ tướng đề nghị Bộ GTVT sớm triển khai, có báo cáo nghiên cứu tiền khả thi để thu hút đầu tư.
7. Quy hoạch quỹ đất phát triển công nghiệp
Theo quy hoạch đã được thủ tướng phê duyệt thì ở thời điểm năm 2021 toàn tỉnh có 16 KCN với tổng diện tích đất 9.052,66 ha, trong đó diện tích đã thuê là 3.235 ha, đạt tỷ lệ lấp đầy là 55,24% trên tổng số KCN hiện hữu và 65,67% trên số KCN đã hoàn thiện xây dựng hạ tầng (13 KCN). Vì nhu cầu thuê đất trong các dự án KCN của các nhà đầu tư nước ngoài là rất lớn và cấp thiết, do đó Ban quản lý các KCN đã đề xuất bổ sung thêm 6 KCN với tổng diện tích hơn 4.796 ha[7]. Ngày 17/03/2021, UBND huyện Châu Đức qua văn bản số 814/UBND-KTHT kiến nghị mở thêm 3 KCN với tổng diện tích khoảng 5.000 ha (không đồng tình với việc mở rộng KCN Đá Bạc vì giá đền bù cao). Nhìn chung, phát triển công nghiệp đã và đang là một mũi nhọn của BR-VT và cách riêng thị xã Phú Mỹ, sẽ ngày càng thu hút các công ty về mở nhà máy nhằm tận dụng các lợi thế nổi trội tại đây (xin đọc thêm bài https://phumydgland.net/thong-tin-phu-my/thanh-pho-cong-nghiep-phu-my-6-uu-the-noi-troi/ ). Thấy rõ điều đó, thủ tướng Phạm Minh Chính đã xác định đứng sau hoạt động logistics thì định hướng lớn thứ hai là phải phát triển công nghiệp phụ trợ, công nghệ xanh, công nghệ cao, công nghiệp chế biến chế tạo…
8. Đề nghị di dời Trường bắn Lam Sơn của Trường Sỹ quan Lục quân 2 do nằm trong đô thị Phú Mỹ
Trường bắn Lam Sơn nằm ở phường Phước Hòa và Tân Hòa, thị xã Phú Mỹ, có 1.317 ha đất quốc phòng, thuộc quyền quản lý của Trường Sỹ quan Lục quân 2, đã được thủ tướng phê duyệt quy hoạch đất do quân đội quản lý trên địa bàn quân khu 7. Tại buổi làm việc ngày 21/7/2017, UBND tỉnh BR-VT đã kiến nghị thủ tướng xem xét khu đất Trường bắn Lam Sơn – Trường Sỹ quan Lục quân 2 trên do nằm ở vị trí gần trung tâm đô thị, gần khu trung tâm hành chính của đô thị mới trong tương lai, các khu công nghiệp tập trung và hệ thống cảng CM-TV, ảnh hưởng đến đời sống cư dân đô thị và môi trường thu hút đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài. UBND tỉnh BR-TV đề nghị được quản lý, sử dụng, nhằm khai thác có hiệu quả, góp phần xây dựng và phát triển đô thị mới Phú Mỹ. Theo đó, UBND tỉnh sẽ có trách nhiệm phối hợp với Trường Sỹ quan Lục quân 2 tìm vị trí khác trên địa bàn tỉnh phù hợp với nhu cầu sử dụng cho mục đích quốc phòng của Trường.
Kiến nghị này là một đề xuất hết sức phù hợp với tình hình phát triển của thị xã Phú Mỹ, đặc biệt là đáp ứng nhu cầu mở rộng của khu đô thị Phước Hòa vốn sẽ quá nhỏ hẹp không thể đáp ứng nhu cầu của cụm cảng và trung tâm logistics đẳng cấp quốc tế. Sau khi được chấp thuận, 1.317 ha đất công này sẽ là điểm sáng của Phú Mỹ khi trở thành một trung tâm logistics hiện đại và khu công nghệ cao (xem Quyết định 1486/QĐ-UBND , mời đón xem bài “Đầu tư Phú Mỹ, vì sao tôi chọn Phước Hòa: 5 lý do và 5 thời điểm đẹp”).
40 năm trước, khi chính phủ hai nước Việt Nam và Liên Xô ký Nghị định thư về thành lập Liên doanh dầu khí Vietsovpetro ngày 19/06/1981, BR-VT đã được biết đến về tiềm năng dầu khí vô
cùng lớn (khoảng 400 triệu m3 dầu, chiếm 93,29% trữ lượng cả nước và khoảng trên 100 tỷ m3 khí, chiếm 16,2% trữ lượng cả nước). 30 năm trước, từ khi tỉnh BR-VT được thành lập ngày 12/08/1991, miền đất này từ từ nổi tiếng cả miền Nam về dịch vụ du lịch – giải trí biển tuyệt vời. Những năm qua, thế mạnh cảng biển nước sâu như một nàng công chúa say ngủ đang được đánh thức bởi ánh mắt quan tâm của lãnh đạo trung ương cho đến địa phương, của các tập đoàn trong nước cũng như quốc tế. Và có lẽ, hai buổi làm việc ngày 20/03/2021 của thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và ngày 18/12/2021 của thủ tướng Phạm Minh Chính đã thể hiện sự quan tâm ưu ái của chính phủ đối với BR-VT nói chung và Phú Mỹ nói riêng.
Đèn xanh đã bật, “tương lai rất tươi sáng” đang từ từ hiển hiện!
** Xin thêm: ngay hôm sau, ngày 19/12/2021, thủ tướng cũng có chuyến thăm và làm việc với thành phố Hải Phòng – địa phương có hệ thống cảng biển lớn nhất miền Bắc. Hai chuyến đi được phản ánh rõ ràng trên trang web baochinhphu: “Xây dựng Hải Phòng thành trung tâm liên kết vùng, đóng góp nhiều hơn nữa cho cả nước”[8], so với ba bài khác cũng trên web đó: “Tương lai và tiền đồ phát triển của Bà Rịa-Vũng Tàu rất tươi sáng”[9], “Cần khẩn trương biến khu vực cảng Cái Mép Hạ trở thành trung tâm Logistics lớn của khu vực và thế giới”[10], “Bà Rịa-Vũng Tàu phải phát triển đột phá, nhanh và bền vững”[11].
——————————————————————
[1] http://vpcp.chinhphu.vn/Home/Thu-tuong-Chinh-phu-lam-viec-voi-lanh-dao-tinh-Ba-RiaVung-Tau/20177/22088.vgp
[2] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Dau-tu/Thong-bao-61-TB-VPCP-2021-ket-luan-Thu-tuong-Chinh-phu-tai-buoi-lam-viec-voi-lanh-dao-Vung-Tau-468875.aspx
[3] http://baochinhphu.vn/Hoat-dong-cua-lanh-dao-Dang-Nha-nuoc/Ba-RiaVung-Tau-phai-phat-trien-dot-pha-nhanh-va-ben-vung/456481.vgp
[4] https://thuvienphapluat.vn/cong-van/Xuat-nhap-khau/Cong-van-4364-TCHQ-GSQL-2021-co-che-dac-thu-cua-cum-cang-Cai-Mep-Thi-Vai-487825.aspx
[5] https://vietnamfinance.vn/de-xuat-thu-tuong-cho-trien-khai-co-che-mo-tai-cum-cang-cai-mep-thi-vai-20180504224262783.htm?fbclid=IwAR2Fm3wqvWFYj1Gmws7hg9bWyfR-lXY-whJZucKVEMHgYehC5mIR9r_hJAg?fbclid=IwAR2Fm3wqvWFYj1Gmws7hg9bWyfR-lXY-whJZucKVEMHgYehC5mIR9r_hJAg
[6] https://tuoitre.vn/can-mot-tuyen-duong-sat-de-giai-cuu-cang-cai-mep-thi-vai-20200827144122459.htm
[7] https://baria-vungtau.gov.vn/sphere/baria/vungtau/page/xem-tin.cpx?item=5ffc23968ea5ccd0850e13e3
[8] http://baochinhphu.vn/Tin-noi-bat/Xay-dung-Hai-Phong-thanh-trung-tam-lien-ket-vung-dong-gop-nhieu-hon-nua-cho-ca-nuoc/456510.vgp
[9] http://baochinhphu.vn/Thoi-su/Tuong-lai-va-tien-do-phat-trien-cua-Ba-RiaVung-Tau-rat-tuoi-sang/456440.vgp
[10] http://baochinhphu.vn/Tin-noi-bat/Can-khan-truong-bien-khu-vuc-cang-Cai-Mep-Ha-tro-thanh-trung-tam-Logistics-lon-cua-khu-vuc-va-the-gioi/456488.vgp
[11] http://baochinhphu.vn/Hoat-dong-cua-lanh-dao-Dang-Nha-nuoc/Ba-RiaVung-Tau-phai-phat-trien-dot-pha-nhanh-va-ben-vung/456481.vgp
